Nieuwsbrief Kansrijke Start - Vierde voortgangsrapportage Kansrijke Start naar de Tweede Kamer

Vandaag is de vierde voortgangsrapportage Kansrijke Start naar de Tweede Kamer is verstuurd. Deze voortgangsrapportage beschrijft de resultaten na ruim twee jaar actieprogramma Kansrijke Start. Voor de tweede keer worden de uitkomsten op de indicatorenset van het RIVM in de rapportage beschreven en geduid. De monitorgegevens van het RIVM laten zien dat driekwart van de 275 gemeenten met de impuls Kansrijke Start een lokale of regionale coalitie heeft gevormd of hier mee bezig. Ook blijkt uit de monitor dat er daarbij veel domeinoverstijgend wordt samengewerkt met jeugdgezondheidszorg, wijkteams, verloskundigen, kraamzorg en partners binnen de gemeentelijke organisatie op het thema geboortezorg, jeugd, jeugdgezondheidszorg en publieke gezondheid. De voortgang van de acties uit het actieprogramma Kansrijke Start staan beschreven en er staan meerdere ervaringsverhalen in van zowel professionals als ouders.

Lees verder

Zoals inmiddels bekend is zijn we - vanwege de genomen COVID-19 maatregelen - genoodzaakt de conferentie ‘Kansrijke Start heeft de toekomst’ van 9 februari te verplaatsen naar een nog nader te bepalen datum, waarschijnlijk in juni.

Geen conferentie op 9 februari, maar we willen deze dag wel gebruiken om de campagne “Kansrijke start – mamaliefde is” te lanceren. Met deze campagne worden communicatiemiddelen voor lokale coalities beschikbaar gesteld via een online toolkit met  video’s, posters, flyers, ervaringsverhalen en een persbericht. Ook worden deze communicatiemiddelen ingezet gericht op de einddoelgroep – (aanstaande) ouders/moeders in een kwetsbare situatie. Door middel van korte teaser video’s op social media wordt er doorverwezen naar het YouTube kanaal waar de video’s van de ervaringsdeskundigen (hulpvrager en hulpverlener) te zien zijn.

Het doel van de campagne, en communicatiemiddelen in de toolkit, zijn om de drempel te verlagen om met je zorgverlener over je problemen te praten. Dit doen we door moeders/vaders zelf hun verhaal te laten doen hoe zij geholpen zijn. Dit gebeurt ook vanuit het perspectief van de hulpverlener.

De aftrap van de campagne wordt in een video met Paul Blokhuis gedaan. In deze video gaat de staatssecretaris van VWS in op het belang van een kansrijke start, de voortgangsrapportage, de campagne en de borging van kansrijke start.

Al met al is 9 februari 2021 dus toch een datum om in de gaten te houden via www.kansrijkestartnl.nl en www.twitter.com/KansrijkeStart  om als één van de eerste op de hoogte te zijn van de net gelanceerde campagne.

Dit voorjaar start het RIVM in samenwerking met experts de ontwikkeling van een lokale indicatorenset Kansrijke Start. Het doel is het vaststellen van een basisset aan meetbare indicatoren om op lokaal niveau Kansrijke Start te kunnen monitoren. De set kan gebruikt worden als startpunt van gesprek over wat er speelt binnen de gemeente en welke ontwikkeling zichtbaar is. Dit kan bijdragen aan het verder vormgeven en bijsturen van de lokale activiteiten rondom Kansrijke Start.

Voor de ontwikkeling van de set zoeken we betrokkenen bij Kansrijke Start uit praktijk, beleid en wetenschap om deel te nemen aan een Delphi-studie. Deelname betekent het invullen van online vragenlijsten en bijwonen van een groepsdiscussie.

Wilt u bijdragen aan de ontwikkeling en heeft u affiniteit of ervaring met monitoren/indicatoren, meldt u dan zo spoedig mogelijk aan bij Inge Boesveld via inge.boesveld@rivm.nl

We zijn in gesprek gegaan met Lyanne Rövekamp-Abels (Kinderarts-Neonatoloog) en May van Gijn-Huyssen van Kattendijke (kinderfysiotherapeut). Beiden werkzaam in het Juliana Kinderziekenhuis en het HagaZiekenhuis in Den Haag en grondleggers van de Integrale Gezinspoli tussen het medisch en sociaal domein.

Wat was voor hen aanleiding om te starten met een plan voor een integrale gezinspoli? Voor wie is het bedoeld en wat is het doel? Lees in dit interview meer over hun doelen en ambities en hoe zij dit plan willen realiseren en met wie.

Lees verder

In de nieuwe webserie over het Moeder en Kind Centrum wordt er met verschillende specialisten binnen het Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis gesproken. Voor de eerste aflevering van de webversie sprak Christiaan Vermaas, basisarts opgeleid aan het Erasmus MC, met Eric Steegers, hoogleraar gynaecologie aan het Erasmus MC en lid van de Landelijke Coalitie Kansrijke Start. ‘De zorg voor zwangeren moet beter’, aldus Eric Steegers. Hij vertelt over de speerpunten van het Moeder en Kind Centrum en waarom een gezamenlijke aanpak van lichamelijke en sociale problemen, zoals schulden en huiselijk geweld zo belangrijk is.

Bekijk de eerste aflevering

Per 1 november ben ik, Krista Okma, aan de slag als programmamanager Kansrijke Start bij Pharos, als opvolger van Edith Smulders. Als programmamanager ben ik verantwoordelijk voor het team van adviseurs, dat de coalities Kansrijke Start ondersteunt bij het uitvoeren van het stimuleringsprogramma lokale coalities Kansrijke Start in de lokale en regionale praktijk. In goede afstemming met VWS zorgen we er samen voor dat het stimuleringsprogramma naar tevredenheid wordt uitgevoerd. Ik heb ruim twintig jaar werkervaring als pedagoge in uitvoerende, management en onderzoeksfuncties in verschillende werkvelden. De afgelopen jaren was ik werkzaam als manager Kwaliteit & Innovatie bij de Jeugdgezondheidszorg. Hier heb ik een actieve bijdrage geleverd aan de inzet op Kansrijke Start in het lokale veld. Ik vind het heel mooi dat ik me nu ook op landelijk niveau voor het programma kan inzetten. Preventie – voorkomen is (nog) mooier dan genezen - is altijd mijn drijfveer geweest in het werk. Kansrijke Start zie ik als de basis van preventie, vooraan bij de start van het leven van een kind, dus ik ben heel blij dat ik hier een bijdrage aan kan leveren!

Dat praten met een professional kan helpen tijdens of na de zwangerschap wordt in drie video's van ervaringsverhalen van professionals en ouders in beeld gebracht.

Lees verder

Een gezonde zwangerschap is zeer bepalend voor de eerste 1000 dagen van een kind. Het is daarom belangrijk om mensen met een kinderwens al voor het zwanger worden informatie te geven over gezond leven. Maar hoe bereik je hen? In de gemeente Geldrop-Mierlo is sinds 2016 veel aandacht voor het goed voorbereiden van aanstaande ouders op een zwangerschap: het project Gezond Zwanger Worden. Een mooi project waarin de geboortezorg en het sociaal domein samenwerken aan een goede zorg ter voorbereiding op een zwangerschap.

Lees verder

Hoe bereik je anderstaligen, laaggeletterden en mensen in een kwetsbare situatie met informatie over de geboortezorg, een gezonde zwangerschap en goed ouderschap? In de regio IJmond heeft de werkgroep Kansrijke Start gekozen voor het ontwikkelen van animaties over deze thema’s in vijf talen, waaronder eenvoudig Nederlands.

Bekijk de animaties

In Nederland neemt het aantal kinderen dat overlijdt rondom de geboorte weer toe, zo staat in het RIVM-rapport van december 2020. Dit komt vooral doordat te veel kinderen te vroeg worden geboren. Leefstijl en leefsituatie van aanstaande ouders hebben een grote invloed op de kans op een vroeggeboorte. Daarnaast spelen factoren als geletterdheid, de financiële situatie, migratie- of vluchtgeschiedenis een rol.  De afgelopen jaren zijn er allerlei initiatieven geweest om de geboortezorg te verbeteren en kinderen een gezonde en kansrijke start te bieden. Hoe kunnen de babysterfte cijfers nu de verkeerde kant opgaan? Wat gaat er mis? En, vooral belangrijk: hoe zorgen we ervoor dat de babysterfte weer afneemt?

Lees verder

Hoe kun je als VSV aansluiten bij lokale coalities van Kansrijke Start in jouw gemeente of regio? Wat komt er allemaal bij kijken? Zijn er praktijkvoorbeelden beschikbaar?

Hiervoor heeft het College Perinatale Zorg een Wegwijzer Kansrijke Ontmoetingen ontwikkeld. Doel van de wegwijzer is om zorgverleners in de geboortezorg te ondersteunen bij het kunnen aansluiten bij lokale coalities in hun gemeente of regio. In de praktijk blijkt de geboortezorg bij gemeentes niet altijd goed in het vizier te zijn en weten VSV’s vaak niet hoe ze het zouden moeten aanpakken. Beschikbare hulpmiddelen zijn vaak op gemeentes gericht en vaak niet geschikt voor zorgverleners.

Lees verder

Op de drempel van 2021 heeft de website van Nu Niet Zwanger een update gehad. De bedoeling én de details van het programma vindt u terug op de herziene website. Lees over verhalen uit de praktijk en vind gemakkelijk alle informatie hoe u als gemeente of instelling mee kunt doen.

Bekijk de website

De lokale coalities Kansrijke Start en JGZ organisaties zijn toegevoegd aan het interactieve geboortezorglandschap. Is er een lokale coalitie Kansrijke Start in mijn gemeente? En welke JGZ organisatie is actief in mijn regio? Deze vragen zijn vanaf nu makkelijk te beantwoorden met het interactieve geboortezorglandschap op kennisnetgeboortezorg.nl.

Lees meer

Stichting Centering Nederland startte het jaar met een nieuwe website. Ze stappen over op de nieuwe naam en url: CenteringZorg.nl. “Onze missie is om het Centering-model binnen de Nederlandse gezondheidszorg op de kaart te zetten: een groepsgewijze aanpak die deelnemers daadwerkelijk de regie geeft en leidt tot betere gezondheidsvaardigheden en zorguitkomsten. We gebruiken voortaan meer Nederlandse benamingen zoals CenteringZorg, CenteringZwangerschap en CenteringOuderschap.” Aan het woord is Katja van Groesen, voorzitter Stichting Nederland. “in coronatijd ontdekten we dat online CenteringZorg ook vruchten afwerpt.” 

Het Centering-model werd ontwikkeld in de Verenigde Staten om de verloskundige zorg aan kwetsbare zwangeren te verbeteren. En dat doet het: uit zowel nationaal als internationaal onderzoek blijkt het positieve effect van deze zorg op de gezondheid van moeder en kind, vooral bij vrouwen met een lage sociaaleconomische status. Naast zo’n 100 verloskundigenpraktijken zijn in Nederland ook steeds meer consultatiebureaus ermee aan de slag. Daarmee ontstaat een doorgaande lijn van zorg in de eerste belangrijke 1000 levensdagen van een kind. “Wij streven ernaar dat die ontwikkeling zich in alle regio’s doorzet, in overeenstemming met het actieprogramma Kansrijke Start. Een drempel hierbij is wel dat er geen tarief is voor het aanbieden van CenteringZorg.” Beluister de podcast van Verloskundig Baken over CenteringZwangerschap.

Wil je de kracht van Centering zelf ervaren? Doe mee aan de kosteloze introductieworkshop Centering op vrijdag 12 februari van 9.30 tot 11.30 uur.

Aanmelden voor de introductieworkshop Centering

Nelleke Gosker, verloskundige, Maud Huppel, Jeugd- en Voorzorgverpleegkundige en Shorea ter Haar, teamcoach en manager bij de Kraamvogel nemen u mee naar Meppel en vertellen hoe zij hun samenwerking rondom de zwangeren in kwetsbare situaties hebben vormgegeven. Waar zijn ze trots op en waar hebben ze zorgen over? Wat zijn tips voor andere VSV’s en JGZ organisaties? Het delen van good practices staat voorop in dit webinar.

Lees verder

Juist de moeders die méér zorg kunnen gebruiken, nemen minder kraamzorg af, zo blijkt uit onderzoek van Jacky Lagendijk en het ErasmusMC. Het gaat vooral om ouders met een laag inkomen; een laag opleidingsniveau; die geen koopwoning hebben; of in een achterstandswijk wonen. Ook zijn het vaak alleenstaande moeders en moeders met een migratieachtergrond. En juist ook: vrouwen die heel jong of heel laat moeder worden.

Lagendijk onderzocht het (kraam)zorggebruik van Nederlandse jonge gezinnen aan de hand van gegevens van de zorgverzekeraars. Wat blijkt? ‘Moeders en baby’s die weinig kraamzorg krijgen, hebben later in het jaar vaker zorg nodig.’

Het onderzoek maakte deel uit van het onderzoek dat ZonMw subsidieert: 'de beste start voor de kwetsbare kraamvrouw en haar kind’ van het ErasmusMC en de Hogeschool Rotterdam. Bekijk hier de digitale uitgave met de uitkomsten van het onderzoek.

Lees verder

Een gezamenlijke aanpak van stoppen met roken voor, tijdens én na de zwangerschap is belangrijk om kinderen een rookvrije start te geven. Wilt u aan de slag met het (verder) ontwikkelen en uitvoeren van stoppen-met-roken beleid? Het nieuwe digitale Zorgpad Rookvrije Start, ontwikkeld voor en door zorgverleners in de geboortezorg, ondersteunt u stap voor stap.

Aan de slag met de tool

De perinatale sterfte bij vrouwen met een 'overige niet-westerse migratieachtergrond' is schrikbarend hoger dan bij andere vrouwen in Nederland. Veel van deze vrouwen, afkomstig uit Azië en Afrika, hebben een vluchtachtergrond.

“Bij vrouwen met een vluchtachtergrond is het belangrijk om bij elk zorgcontact een professionele tolk in te schakelen”, bepleiten Petra de Jong (jeugdarts KNMG), Jamilah Sherally (arts internationale gezondheidszorg) en Simone Goosen (epidemioloog en adviseur migratie en gezondheid) in het artikel 'Zeven keer zo hoge perinatale sterfte bij vluchtelingen; hoe u de kinderen van vluchtelingen een betere start kunt geven' in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. “Elk contact met een vrouw die heeft moeten vluchten is een kans om wederzijds begrip en vertrouwen te bouwen. Daarvoor moet je elkaar wel kunnen verstaan.”

"Laten vertalen door familie of naasten heeft belangrijke nadelen. Een professionele tolk spreekt beide talen goed, zorgt ervoor dat de cliënt en jij met elkaar kunnen spreken en is de investering dubbel en dwars waard.” Lees hoe, waarom en wanneer je een tolk kunt, of zelfs moet, inzetten op zoschakeltueentolkin.nl.

Werken aan de mentale gezondheid van jongeren is belangrijk. Al zeker nu. Maar hoe doe je dat in jouw gemeente? Dat lees je in de Handreiking bevordering mentale gezondheid Jeugd die Pharos samen met het Trimbos-instituut heeft gemaakt. Deze handreiking helpt gemeenten en hun lokale partners om samen de juiste zorg en ondersteuning te bieden voor de mentale gezondheid van jongeren. In de handreiking staat informatie die gemeenten en hun partners kunnen gebruiken om kinderen en jongeren van 0 tot 18 jaar te ondersteunen in verschillende domeinen. In de kinderopvang, op school en in hun vrije tijd. Het document geeft inzicht in de wettelijke kaders, een stappenplan voor beleid, tips en inspirerende voorbeelden.

Lees verder

Als de JGZ prenataal start met begeleidende zorg kan dat gezondheidswinst opleveren: ongunstige opgroeiomstandigheden komen eerder in beeld en er is meer continuïteit in de zorg rond kinderen. Maar hoe ondersteun je ouders op de juiste manier als JGZ-professional? De preSPARK is daarbij een effectief en efficiënt hulpmiddel

Lees verder

Wilt u met onderzoek bijdragen aan de gezondheid voor moeder en kind rond de zwangerschap en geboorte? En heeft u een idee voor onderzoek naar de organisatie van integrale geboortezorg of op het gebied van preventie in de geboortezorg? Tot 9 februari is het mogelijk een projectidee in te dienen bij ZonMw. Alleen de meest relevante projectideeën krijgen een advies tot het uitwerken van een volledige subsidieaanvraag.

Lees verder

Gezonde voeding tijdens de zwangerschap is niet alleen goed voor de moeder, maar ook voor haar ongeboren kind. Onderzoekers uit zeven Europese landen toonden aan dat een ongezond eetpatroon enigszins kan bijdragen aan het ontstaan van astma bij het kind.

Lees verder

Het consortium Vroegpreventie Kindermishandeling werkt aan verbetering van de vroege preventie van kindermishandeling. De onderzoeken richten zich zowel op verbeterde toeleiding van gezinnen naar passende interventies als op grotere effectiviteit van deze interventies.

Lees verder

De kracht is dat men er vroeg bij kan zijn

De samenwerkende Kempengemeenten noemen hun lokale (wijk-)team: Centrum Jeugd en Gezin plus (CJG+). Dit centrum voert de gehele Jeugdwet uit van 0–18 jaar en heeft daarbinnen een aantal specialisaties. Sandra van Leeuwen is teamleider Jeugdhulp binnen dit centrum en samen met collega Harriët Janssens, jeugd- en gezinswerker in het specialistische Kempenteam vertellen ze in deze podcast over wat inzet op veiligheid binnen het CJG+ betekent. Hoe dit wordt ingezet door jeugd- en gezinswerkers en wat daarbij nodig is. De focus is daarbij gericht op langdurige veiligheid.

Veiligheidsspreekuur
De juiste afwegingen maken is belangrijk en daarom worden er sparringmomenten ingebouwd. Met elkaar spreken over casuïstiek. Is alles vastgelegd in een veiligheidsplan? Dat klinkt misschien zwaar, maar het is effectieve manier om gemaakte afspraken en risicofactoren te kunnen blijven volgen, evalueren en zo langdurige de veiligheid te waarborgen. Om dit  sparren te stimuleren is er een dagelijks veiligheidspreekuur ingesteld voor het team dat zich inzet op risico’s, onveiligheid en systemische complexiteit. Veiligheid is zo de basis van het CJG+ en een standaard onderwerp van gesprek.

Wil je horen hoe het lokale (wijk-)team hét verschil kan maken in het voorkomen en verminderen van huiselijk geweld en kindermishandeling? Luister dan nu naar deze podcastaflevering.

Daar kun je ook de eerdere afleveringen van deze serie GHNT podcasts luisteren.

Meer informatie: info@geweldnergensthuis.nl

Dit voorjaar houdt de VNG 12 regiobijeenkomsten over lokaal gezondheidsbeleid, te beginnen met de provincie Zeeland. Zoekt u tools, kennis, informatie en contacten om u op weg of verder te helpen? Schrijf u dan nu in!

De regiobijeenkomst bestaat uit een interactief programma met ruimte voor lokale inspiratie, uitwisseling en netwerkvorming. U wordt geïnformeerd over de belangrijkste landelijke ontwikkelingen op het gebied van gezondheid en preventie die relevant zijn voor gemeenten. Denk bijvoorbeeld aan het uitvoeringsbudget voor Lokale Preventieakkoorden, de discussienota Zorg voor de Toekomst en Kansrijke Start. 

Daarnaast kunt u deelnemen aan 3 verschillende deelsessies die dieper ingaan op belangrijke onderwerpen zoals Gegevensuitwisseling in de geboortezorg, de uitvoering van Lokale Preventieakkoorden en Health in all policies. Tot slot eindigt het programma met een ‘couleur locale’ in samenwerking met de plaatselijke GGD-en, waar specifiek wordt ingegaan op zaken die spelen in uw regio en van belang zijn voor gemeenten om kennis van te hebben.

Locatie en tijd

• Online
• 10.00 - 12.30 uur

Doelgroep

Gemeenteambtenaren betrokken bij gezondheidsbeleid en lokale preventieakkoorden.

Programmakaart SZW regiobijeenkomsten

9 februari Lancering campagne Kansrijke Start - mamaliefde is

4 februari Webinar Samenwerking geboortezorg-JGZ: hoe doen ze dat in Meppel?

18 februari Webinar Kansrijke Start Almere

31 maart en 13 april Congres Zorg rondom de geboorte

25 feb t/m 10 juni: Regiobijeenkomsten: aan de slag met lokaal gezondheidsbeleid en preventie

juni Conferentie Kansrijke Start heeft de toekomst!