Nieuwsbrief Kansrijke Start

In juni 2021 vond de kick-off ’pledge preconceptionele gezondheid’ plaats. Het expertteam ’Gezond zwanger worden’ organiseerde deze bijeenkomst. Daarin omarmden de 17 betrokken (pledge) partijen de pledge bestuurlijk in aanwezigheid van de toenmalige staatssecretaris van VWS. Vanuit het programma Kansrijke Start is het expertteam het afgelopen jaar verder gegaan met het thema gezond zwanger worden. Daarbij is zowel gekeken naar de (zorg) professionals naar het bereiken en betrekken van toekomstige ouders in vruchtbare leeftijd. Afgelopen week is de Special Gezond Zwanger Worden naar de pledge partijen gestuurd met daarin een terugblik maar ook vooruitblik opgenomen. De Special en de wegwijzer is hier te vinden

In deze podcast wordt u meegenomen in het prenataal huisbezoek door de jeugdgezondheidszorg (hierna prenataal huisbezoek). Met ingang van 1 juli 2022 zijn gemeenten wettelijk verplicht dit prenataal huisbezoek aan te bieden aan zwangeren (of hun gezin) in een kwetsbare situatie. Het prenataal huisbezoek heeft echter een vrijwillig karakter. Dit betekent dat de zwangere zelf beslist of ze gebruik maakt van een geadviseerd prenataal huisbezoek. De podcast neemt u mee in nut en noodzaak van het prenataal huisbezoek, de daarvoor benodigde samenwerking in de gemeente, zowel met het wijkteam als met de andere betrokken professionals uit de verschillende domeinen. Luister hier de podcast!

Via het nieuwe regeerakkoord zijn structureel middelen (€ 23 miljoen per jaar vanaf 2023) beschikbaar gekomen om Kansrijke Start in alle gemeenten van Nederland blijvend te organiseren!

Dat is goed nieuws voor alle betrokkenen. Een belangrijk deel van deze middelen zal beschikbaar komen voor gemeenten om dit te realiseren. Dat zal op de volgende manier plaatsvinden:

• Per meicirculaire 2022 hebben alle gemeenten die al eerder meededen voor het 4^e jaar de impuls Kansrijke Start ontvangen via de decentralisatie-uitkering.
• Per septembercirculaire 2022 ontvangen daarom alle gemeenten die tot op heden nog niet meededen eveneens de impuls Kansrijke Start om lokale coalities te vormen, versterken of behouden.
• Daarnaast ontvangen ALLE gemeenten per decembercirculaire 2022 via deze decentralisatie-uitkering nog aanvullend middelen om interventies rondom Kansrijke Start in te zetten. Deze middelen komen ook uit het regeerakkoord en zijn voor 2022. De hoogte van dit aanvullende bedrag zal van dezelfde orde van grootte zijn als eerder al is toegekend via de meicirculaire 2022 respectievelijk zal worden toegekend via de septembercirculaire 2022.
• Vanaf 2023 zal de financiering op andere wijze gaan plaatsvinden. Gemeenten hebben deze brief ontvangen van de Minister en Staatssecretaris van VWS over het bundelen van financieringsstromen vanaf 2023 richting gemeenten rondom preventie gerelateerde onderwerpen, inclusief Kansrijke Start.

Let op: om in aanmerking te komen voor deze financiering zullen alle gemeenten ACTIEF een aanvraag moeten gaan indienen om deze uitkering te kunnen ontvangen. Dit wijkt dus af van de wijze waarop gemeenten de middelen voor Kansrijke Start tot nu toe ontvangen hebben.

Contactgegevens gemeente

De komende tijd zal de specifieke uitkering (en de wijze van aanvraag) verder worden ingevuld. Uiteraard zullen we gemeenten op de hoogte houden. Mede om die reden is het belangrijk om ons te (blijven) informeren over de 1^e en 2^e contactpersoon rondom Kansrijke Start.

• Wijzigingen in contactgegevens graag doorgeven aan _dienstpostbuskansrijkestart@minvws.nl (Let op de underscore voorafgaand aan het mailadres).
• Gemeenten die nog niet meedoen en eerder hun contactgegevens nog niet hebben doorgegeven, kunnen hun contactgegevens hier invullen, zodat we gemeenten rechtstreeks kunnen informeren over nieuwe ontwikkelingen rondom de financiering.

Het coalitieakkoord heeft (structureel) middelen vrijgemaakt voor Kansrijke Start. Dit betekent dat we de komende jaren doorgaan met het actieprogramma Kansrijke Start. Het lijkt ons zinvol om ons programmateam te versterken met iemand vanuit een lokale coalitie. Ons idee is om per direct iemand (M/V) vanuit een lokale coalitie circa 2 dagen in de week een half jaar lang gedetacheerd mee te laten denken in het programmateam Kansrijke Start. Heeft u interesse in zo’n detachering voor een half jaar? Stuur dan een mail aan: _dienstpostbuskansrijkestart.nl. (let op de underscore voorafgaand aan het mailadres). Leuk als ons team op deze manier versterking krijgt!

Zoals u al eerder in onze nieuwsbrief heeft kunnen lezen, kwam de Landelijke Coalitie maandag 23 mei 2022 bijeen in Amsterdam Zuidoost om te spreken over de inzet en samenwerking rond de eerste 1.000 dagen op wijkniveau. Het was een mooie avond met niet alleen ambassadeurs, maar ook de betrokkenen uit Zuidoost, waaronder ouders en professionals uit de wijk. De tien rode lijnen van de verschillende gesprekstafels hebben we voor u samengevat in bijgaand document. Dit is onder andere input om de wijkaanpak rond Kansrijke Start verder vorm te geven (onder meer met Pharos). Bekijk hier de inzichten

Op 24 mei 2022 vond het webinar ‘Nieuwe online zorgpadentool voor de eerste duizend dagen' plaats. Tijdens dit webinar is het hulpmiddel uitgelegd aan de key-users van de zorgpaden tool. Dat zijn de gemeenten die deze tool gaan invullen. Zij leren hoe ze de tool kunnen invullen en bijhouden. De opname staat inmiddels online en kunt u hier terugkijken.

Op 10 juni 2022 vond het webinar zorgpadentool 'Professionals rondom de eerste duizend dagen' plaats. Zorgpaden zijn bedoeld voor professionals in de eerste, tweede en derde lijn, waaronder verloskundigen, gynaecologen, kraamverzorgenden en JGZ-medewerkers. Deze professionals werken onder hoge tijdsdruk en moeten snel de juiste informatie vinden. Daarom zorgen gemeenten dat zorgpaden juiste, actuele informatie bevatten.

Als zorgprofessional kiest u gemakkelijk het juiste zorgpad in de gewenste gemeente. Daar vindt u de informatie waarmee u (aanstaande) ouders de gewenste ondersteuning kunt bieden. Bij elk thema staat een stroomdiagram met daaronder toelichting over samenwerkingsafspraken, beschikbare hulpverlening en contactgegevens.

Tijdens het webinar afgelopen 10 juni is uitleg gegeven hoe u de zorgpadentool als professional gebruikt. Ook deze opname is nu beschikbaar online en kunt u hier terugkijken.

Op 14 juni jl. kwam het themateam Medicatie en Anticonceptie samen. Dit themateam is onderdeel van het traject ‘preconceptionele gezondheid’ van het actieprogramma Kansrijke Start. Vanuit dit thema wordt door betrokken partijen* gekeken hoe voorschrijvers van medicatie (inclusief anticonceptie) en ter hand stellers van medicatie bij kunnen dragen aan het aangaan van het gesprek over gezond zwanger worden. Naast partijen die de pledge preconceptionele gezondheid hebben ondertekend, sluiten steeds meer partijen aan om bewustwording rondom gezond zwanger worden en het belang daarvan te vergroten. Ook de komende jaren zal vanuit het actieprogramma Kansrijke Start actief ingezet worden op gezond zwanger worden.

Betrokken partijen:

• Patiëntenkoepel voor zeldzame en genetische aandoeningen (VSOP)
• Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG)
• Nederlands Genootschap van Abortusartsen (NGvA)
• Vereeniging Jonge Apothekers (VJA)
• Nederlandse Vereniging van Obstetrie en Gynaecologie (NVOG)
• Nederlandse Internisten Vereniging (NIV)
• Nederlandse Vereniging van Neurologen (NVN)
• Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT)
• Koninklijke Nederlandse Organisatie voor Verloskundigen (KNOV)
• Nederlandse Vereniging van Ziekenhuis Apothekers (NVZA)
• Nederlandse Vereniging van Psychiaters (NVvP)
• Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP, incl. leefstijlapothekers)
• Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering van Tandheelkunde (KNMT)
• Apothekersassistenten (Optima Farma)
• Nederlandse Vereniging van Mondzorg (NVM)

Komend najaar organiseert het RIVM weer twee online themasessies als onderdeel van het ondersteuningsprogramma Lerende Lokale Monitor Kansrijke Start.

Op 27 september (11.00 – 12.30 u) is het onderwerp “Monitoren samenwerking tussen medisch en sociaal domein”. Deze bijeenkomst heeft het RIVM voorbereid in samenwerking met Pharos. Tijdens de bijeenkomst wordt dieper ingegaan op mogelijkheden om (het proces naar) samenwerking tussen professionals uit de geboortezorg en bijvoorbeeld de JGZ te kunnen monitoren. Verschillende lokale coalities die hier ervaring mee hebben zullen deze met u delen.

Klik  HIER om u in te schrijven voor deze bijeenkomst.

Op 11 oktober (11.00 – 12.30 u) is het onderwerp “ Lerend evalueren: hoe gebruiken we monitoring om te leren?” Tijdens deze bijeenkomst ziet u voorbeelden van het betrekken van ervaringsdeskundigen bij monitoring.

Klik  HIER om u in te schrijven voor deze bijeenkomst.

Beide bijeenkomsten zijn een herhaling van de bijeenkomsten in 2021.  Ze zijn bedoeld voor projectleiders/coalitiepartners Kansrijke Start en onderzoekers die betrokken zijn bij lokale monitoring of de inrichting ervan.

Deelname aan de bijeenkomsten is kosteloos.

Voor meer informatie: neem contact op met Inge Boesveld kansrijkestart@rivm.nl

Op vrijdag 16 september van 10.00-16.00 organiseert Pharos een inspirerende bijeenkomst voor gemeenten die aan de slag willen met een Kansrijke Start aanpak. Ontmoet de ouders om wie het gaat, onze adviseurs en andere experts, en leer alles over de eerste stappen richting een succesvolle Kansrijke Start aanpak. Meer weten of aanmelden? Klik dan hier

Op 12 oktober 2022 van 09:00 tot 17:00 uur organiseert het College Perinatale Zorg samen met VWS, Pharos en NCJ de conferentie Samen voor een Kansrijke Start, Handvatten voor succesvol samenwerken

We nodigen u van harte uit voor een prachtige, leerzame en verbindende dag. Een dag om elkaar écht te ontmoeten. O.l.v. dagvoorzitter Piet Hein Peeters zoeken we met elkaar naar handvatten om de samenwerking tussen professionals in de jeugdgezondheidszorg en professionals uit de geboortezorg te versterken. We zien ernaar uit om daadwerkelijk verbindingen te maken!

Op vrijdag 18 november van 10.00-16.00 uur organiseert Pharos een inspirerende bijeenkomst voor gemeenten die al enige tijd bezig zijn met een Kansrijke Start aanpak. Ontmoet de ouders om wie het gaat, onze adviseurs en andere experts  en leer alles over de vervolgstappen om te komen tot een duurzame samenwerking en structurele, succesvolle Kansrijke Start aanpak. Meer weten en op de hoogte blijven? Lees dan hier verder.

Werkt u als professional met een (aanstaande) moeder met psychische problemen? Houd dan altijd rekening met de andere professionals die mogelijk ook betrokken zijn bij moeder en gezin. Afhankelijk van de fase van de zwangerschap (voor, tijdens of na) kunnen dat verschillende professionals zijn. De folder Zorg en ondersteuning rondom psychische klachten in de 1e 1000 dagen geeft een overzicht van het actuele basisaanbod en aanvullende aanbod voor psychische problematiek. U ziet per fase waar u naar kan verwijzen en met wie u contact kunt opnemen om de samenwerking met het gezin en de continuïteit in ondersteuning te waarborgen. Klik hier voor de folder.

Het onderzoeksproject Samen voor Gezondheid van het lectoraat Midwifery Science van de Academie Verloskunde Maastricht heeft als doel de opbrengsten in kaart te brengen van twee multidisciplinaire aanpakken in Zuid-Limburg en stad Groningen voor zorg aan zwangere vrouwen in kwetsbare situaties. Als onderdeel van dit onderzoek is een voormeting gedaan in Zuid-Limburg om te analyseren hoeveel vrouwen de eerstelijns verloskundige heeft gesignaleerd als kwetsbaar, conform de definitie Kwetsbaarheid Rotterdam. In het onderzoek zijn verloskundige dossiers van 538 vrouwen, die zijn bevallen in de tweede helft 2019 (voor de doorwerking van het Actieprogramma Kansrijke Start en voor start Samen voor Gezondheid), geanalyseerd op psychosociale kwetsbaarheden. In de Factsheet presenteert het onderzoeksteam de resultaten van deze voormeting.  Verloskundigen leken al voor de implementatie van de aanpak zicht te hebben op kwetsbaarheden. Beschermende factoren werden – begrijpelijkerwijs – niet genoteerd, waardoor het niet mogelijk was om een afweging te maken tussen kwetsbaar en potentieel kwetsbaar (signalering). Op basis van de analyse lijkt bijna 20% van de onderzochte zwangere vrouwen in Zuid-Limburg in die mate kwetsbaar te zijn (urgent kwetsbaar of stapeling van 3 of meer kwetsbaarheden) dat ze sociale zorg/ondersteuning nodig hebben. Een mogelijke beperking van de studie is dat de deelnemende verloskundigenpraktijken extra gemotiveerd waren om mee te doen vanwege de omvang van de problematiek kwetsbaarheid in hun eigen praktijk. Dat kan leiden tot overschatting van het aantal vrouwen in kwetsbare situaties.

Om zorg voor vrouwen in kwetsbare situaties te optimaliseren lijkt aandacht voor doorgeleiding en ondersteuning prioriteit te hebben. Het lijkt eveneens zinvol een gemeenschappelijk framework, zoals de definitie Kwetsbaarheid Rotterdam, te gebruiken zodat zorgverleners eenduidig signaleren en doorgeleiden en om een gemeenschappelijke taal te hanteren in de samenwerking. Meer informatie vindt u hier

Eind 2021 is er in opdracht van VWS een enquête uitgevoerd onder de leden van de lokale coalities over de bekendheid en het gebruik van deze tools. Gelijktijdig met de uitvraag onder de leden van de lokale coalities heeft het College Perinatale Zorg (CPZ) in samenwerking met Netwerk Regionaal Consortia Geboortezorg (NRCG) een enquête uitgezet onder alle Verloskundige Samenwerkingsverbanden (VSV’s) in Nederland. Naast vragen over de bekendheid en het gebruik van de tools is er een aantal aanvullende vragen gesteld. Lees verder

Voor professionals die werken met (aanstaande) ouders in een kwetsbare situatie is een kaart ontwikkeld met linkjes naar diverse hulpmiddelen. Bekijk hier

‘Een betrokken vader zijn, hoe doe je dat?’ Er is zoveel informatie voor (aanstaande) moeders, maar vaders delven vaak het onderspit. En dat terwijl onderzoek keer op keer het belang van de rol van de partner aantoont. Zeker in de eerste cruciale 1.000 dagen, vanaf de bevruchting tot de tweede verjaardag. Verloskundige (niet praktiserend), bestsellerauteur en vader David Borman geeft in dit vaderschapsboek de handvatten om u optimaal voor te bereiden op die allereerste periode. Je eerste 1.000 vaderdagen verschijnt 20 september bij uitgeverij Spectrum. Voor meer informatie klik hier

Het Kenniscentrum voor de langdurige zorg Vilans, heeft Nu Niet Zwanger opgenomen in hun databank voor erkende interventies. In de databank van Vilans staan erkende interventies die relevant zijn voor de ouderenzorg en gehandicaptenzorg. De toevoeging van Nu Niet Zwanger is gelinkt aan de sector gehandicaptenzorg en zorgt ervoor dat de interventie ook sectorgericht beter vindbaar is. U leest het volledige bericht hier

Naomi Pinkster uit Almelo was 15 toen ze zwanger raakte. Met begeleiding van het Jonge Moederwerk in Almelo kwam zij in contact met leeftijdsgenootje Liz die binnenkort ook haar eerste kind krijgt. Naomi is op verschillende manieren ondersteund, maar juist ook deze ‘gezelschapssteun’ is voor haar heel belangrijk. “We doen veel gewone tienerdingen samen, zoals zwemmen en shoppen. We zitten in hetzelfde schuitje.” Meer weten over Naomi en Jonge Moederwerk in Almelo? Lees dan hier verder.

Armoede en schulden vergroten de kans op een minder goede start. Daarom werken meerdere coalities Kansrijke Start actief met elkaar samen op dit thema. Zoals in Heerlen. Daar werkt de coalitie samen met Stichting Babyspullen. Zwangeren of gezinnen die financieel weinig tot geen middelen hebben, kunnen een babystartpakket van Stichting Babyspullen ontvangen. Ook de coalitie in Utrecht is actief op armoede en schulden. Zij organiseerde de conferentie ‘Kansrijke Start is óók praten over geldzorgen!’. Daar hoorden (aanstaande) ouders/ervaringsdeskundigen, betrokken beleidsmakers, professionals en vrijwilligers onder andere over de impact van chronische (geld)stress bij ouders en kind(eren), de mogelijkheden voor informele zorg voor steun thuis in de stad en oefenden met gespreksvoering over geldzorgen.

Zelf aan de slag of op zoek naar meer inspiratie? In de infosheet Kansrijke Start & armoede en schulden leest u meer over Heerlen en Utrecht en vindt u meer voorbeelden uit coalities, vier handvatten om u op weg te helpen, cijfers, informatie en tools.

Ingrid Huys uit Venlo werkt als praktijkondersteuner GGZ in de huisartsenpraktijk. Toen ze werd gevraagd om als co CenteringZwangerschap-groepen te gaan begeleiden, twijfelde ze geen moment. In een column beschrijft ze hoe ze hiermee een oude liefde terugvond. “Wanneer je als aankomend moeder je gedragen en begrepen voelt, kun je er gemakkelijker zijn voor jezelf, je ongeboren en later ook je opgroeiende kind. Centering staat voor een zo optimaal mogelijke start voor moeder, ouder en kind. Het is letterlijk en figuurlijk een investering voor het leven.” Lees de column

Onderzoekers hebben onderzoek gedaan naar de ervaringen en behoeften van zwangeren bij geboortezorginterventies. Leven in kwetsbare situaties en het krijgen van extra zorg riep uiteenlopende reacties en emoties op van zwangere vrouwen. Voor iedereen die werkt met deze doelgroep is het belangrijk bewust te zijn van mogelijke stigmatisering van vrouwen in kwetsbare situaties. Download het onderzoek via deze link

'Goed luisteren naar uw stakeholders, Connect, Think, Act en Belangrijk dat u participanten "mede-onderzoekers" noemt', zijn opgedane inzichten die na afloop van de 3^de bijeenkomst van het Leernetwerk KOOZ (Kwetsbaar Ouderschap en Onbedoelde Zwangerschap) werden gedeeld. Lees meer

Zet de datum alvast in uw agenda! Op vrijdag 18 november 2022 organiseert Stichting Centering Nederland, in samenwerking met TNO en Group Care Global, het Experience Event ‘10 jaar CenteringZorg in Nederland’. Een evenement in de Apenheul met internationale gespreksleiders, gevarieerde en ervaringsgerichte inspiratiesessies, een rijke tentoonstelling, heerlijke lunch en feestelijke borrel. Meer informatie over het programma en aanmelding volgt in augustus op www.centeringzorg.nl en via de CenteringZorg socials - LinkedIn, Facebook

16 september                        Kickstart bijeenkomst

12 oktober                             Conferentie Kansrijke Start

18 november                         Experience 10 jaar CenteringZorg in  Nederland

18 november                         Bijeenkomst voor gemeenten Kansrijke Start