Nieuwsbrief Kansrijke Start – Prenataal huisbezoek door de JGZ: 1 juli van start!

Op 13 juni 2022 waren ruim 370 deelnemers aanwezig tijdens de conferentie ‘Kansrijke Start Dichtbij’. Na 2,5 jaar virtueel organiseerde VWS in samenwerking met Pharos en het College Perinatale Zorg (CPZ) weer een fysieke landelijke conferentie Kansrijke Start om elkaar te infomeren, te ontmoeten en te inspireren. De conferentie stond in het teken van ‘het belang van de informele steun’. Onder leiding van dagvoorzitter Piet-Hein Peeters sprak staatssecretaris Maarten van Ooijen over het belang van de eerste 1.000 dagen en de vervolgaanpak van het actieprogramma Kansrijke Start. Naast inspirerende sprekers als Tessa Roseboom, Corine Jansen en Elize Lam spraken over het belang van  de eerste 1.000 dagen en het informele netwerk, waren er ook  mooie praktijkverhalen . Tijdens de conferentie kregen deelnemers ook de mogelijkheid om o.a. in gesprek te gaan met verschillende informele steun initiatieven op de informatiemarkt. De aftermovie zal volgende week te zien zijn op onze website en LinkedIn 

In 2021 is de wijziging van de Wet publieke gezondheid aangenomen waarin staat dat alle gemeenten een prenataal huisbezoek door de jeugdgezondheidszorg aan zwangeren en/of hun gezinnen in een kwetsbare situatie (PHB JGZ) moeten aanbieden. De wet treedt op 1 juli 2022 in werking. Een moment om bij stil te staan.

De eerste 1000 dagen van een kind zijn cruciaal voor een goede start. De gezondheid voor, tijdens en na de geboorte blijkt een belangrijke voorspeller van zowel fysieke als mentale problemen op latere leeftijd. Het is daarom van belang dat we zwangeren en/of gezinnen in een kwetsbare situatie ook op (psycho)sociaal-maatschappelijk vlak ondersteunen. Met de wet ‘Prenataal huisbezoek door de Jeugdgezondheidszorg’ (PHB JGZ) krijgen alle gemeenten de taak om een prenataal huisbezoek door de jeugdgezondheidszorg (JGZ) aan de zwangere en/of hun gezin in een kwetsbare situatie aan te bieden. Zo kan al in een vroeg stadium van de zwangerschap, na signalering door de verloskundig zorgverlener, hulp en ondersteuning door de jeugdverpleegkundige aangeboden worden aan zwangere vrouwen en/of gezinnen in een kwetsbare situatie.

Hierbij is het wenselijk dat de verloskundig zorgverlener al bij de intake, vroeg in de zwangerschap systematisch vraagt naar zowel de medische risicofactoren als de sociale risicofactoren. Zo kan een afweging worden gemaakt of er sprake is van een kwetsbare situatie en  een prenataal huisbezoek kan worden aangeboden waarbij het vrijwillige karakter van dit huisbezoek voorop staat.

Om het PHB JGZ effectief te laten zijn, is samenwerking, onder andere tussen geboortezorg en JGZ, van groot belang. Om deze samenwerking verder te versterkenis door het NCJ in opdracht van VWS een handreiking opgesteld. Deze handreiking schetst kaders voor de uitvoeringspraktijk en gaat in op de rol van en samenwerking tussen betrokken partners voor de uitvoering van het PHB JGZ. Op lokaal niveau moeten partijen uitvoeringsafspraken maken, aangepast aan de lokale situatie. Om de samenwerking tussen de lokale partijen rondom het prenatale huisbezoek te versterken is door het NCJ en CPZ in opdracht van VWS ook een hybride workshop georganiseerd. Deze hybride workshop heeft als doel de professionals te informeren en de lokale samenwerking te stimuleren voor de implementatie van het prenatale huisbezoek. Ga dit nieuwe wettelijke instrument inzetten om de zwangere in een kwetsbare situatie snel en gericht hulp of zorg aan te bieden. Meer informatie vind je via de website van het NCJ en Kansrijke Start.

Deze zomer wordt het prenataal huisbezoek aan zwangere vrouwen die zich in een kwetsbare positie bevinden een wettelijke verplichting voor gemeenten. De Gemeente Deventer biedt deze vorm van ondersteuning al een aantal jaren aan, met de GGD IJsselland als uitvoerende partij. Jeugdverpleegkundige Jorien Hoekman en teammanager Maaike Veenbergen vertellen in dit praktijkvoorbeeld over de succesvolle aanpak die voortkwam uit het project Vroeg Erbij. Lees meer

Het NCJ en het CPZ hebben in opdracht van VWS een workshop PHB JGZ ontwikkeld. Dinsdag 21 juni vond de live kick-off van deze hybride workshop over het PHB JGZ plaats.

Hybride werkvorm: informeren en inspireren

NCJ en het CPZ noemen de workshop hybride omdat professionals in de geboortezorg en in de jeugdgezondheidszorg niet alleen worden geïnformeerd over het prenataal huisbezoek maar ook worden uitgenodigd en geïnspireerd om lokaal met elkaar in gesprek te gaan over hoe u het PHB JGZ wil gaan vormgeven met elkaar. De workshop bestaat uit een aantal onderdelen:

Met een animatie  worden professionals bijgepraat over het PHB door de JGZ. Daarna volgt – aan de hand van vier films - een cliëntreis ter inspiratie. Vier levensechte situaties zijn gefilmd:

1. Signaleren
2. Informeren
3. Het prenataal Huisbezoek
4. Het vervolg

Rondetafelgesprek tijdens kick-off - maar vooral ook in uw eigen lokale coalitie

Tijdens de kick-off werd in een rondetafelgesprek gesproken over de verschillende fasen. De bedoeling is dat lokaal, bijvoorbeeld met uw lokale coalitie, na een filmonderdeel de opname van de kick-off wordt gepauzeerd. CPZ nodigt u van harte uit om het gesprek binnen uw coalitie aan te gaan en zo nodig afspraken te maken. Om het gesprek te voeren kunt u gebruik maken van de vragen die ook te vinden zijn bij de workshop. We willen alle professionals aanmoedigen en inspireren met de workshop aan de slag te gaan, want ook u doet dit vast met één doel: gezinnen in een kwetsbare situatie een zo kansrijk mogelijke start bieden!

Doet u mee ? Workshop het prenataal huisbezoek JGZ terugkijken | CPZ (kennisnetgeboortezorg.nl)

Nederlandse Vereniging van Doktersassistenten organiseerde op 17 maart 2022 een online contactavond over het thema Kansrijke Start. Doktersassistenten kunnen bijdragen aan gezondere generaties door het belang van de eerste 1000 dagen voor een kind voorop te stellen. Lees het gehele artikel hier

Bron: Vakblad De Doktersassistent, NVDA mei 2022.

Op dinsdag 14 juni vond de Landelijke bijeenkomst Nu Niet Zwanger plaats in Utrecht. Staatssecretaris Maarten van Ooijen opende de bijeenkomst met de krachtige woorden: “We weten allemaal hoe goed en belangrijk de hulp en zorg is die vanuit Nu Niet Zwanger wordt geboden aan vrouwen én mannen door zoveel betrokken professionals. Onze ambitie is helder: we blijven vanuit een intrinsieke motivatie aan de slag om te zorgen dat Nu Niet Zwanger in alle gemeenten beschikbaar komt voor alle mensen die het nodig hebben.” U leest het volledige nieuwsbericht over de bijeenkomst hier

Linda de Boer Hendriks, stoppen-met-roken coach en doktersassistent

In haar werk als doktersassistent bij een wetenschappelijk onderzoek over het stoppen met roken, werd Linda destijds gefascineerd in de worsteling van mensen om van het roken af te komen. Vaak hoorde zij respondenten zeggen: ‘was ik er maar nooit aan begonnen’. Dat was voor haar het zaadje om ervoor te zorgen dat een nieuwe generatie kinderen rookvrij kon opgroeien. Linda ging op zoek naar meer informatie over een aanpak hiervoor en kwam tot de conclusie: verslaafde rokers bestaan niet; het zijn gewoon mensen met een tabaksverslaving. En die mensen zijn zich er meestal heel goed van bewust wat hun verslaving met henzelf, hun ongeboren kind  en hun omgeving doet. Daar helpt geen schaamte, maar is menselijke deskundige hulp nodig. En geld. En tijd. En een netwerk. En commitment van de hele maatschappij.

Tegenwoordig gebruikt Linda technieken van motivational interviewing en vaardigheden uit de Rationele Emotieve Therapie om ervoor te zorgen dat hinderende gedachten van rokende mensen om te zetten naar helpende gedachten. In die therapie komen heel veel samenhangende aspecten boven: van medisch domein tot sociaal domein. Het is van groot belang dat alle verschillende partijen in samenspraak optreden. Als ambassadeur Rookvrije Start breng Linda partijen bij elkaar die om gezinnen heen staan, zodat verloskundigen, huisartsen, schuldhulpverlening en anderen die samenwerken om ouders te helpen te stoppen-met-roken en zo hun kind rookvrij te laten opgroeien.

Naast dokterassistent en stoppen-met-roken coach is Linda kartrekker bij de regionale Taskforce Rookvrije Start Noord-Limburg, mede gangmaker Rookvrije Start in Trendbreuk Zuid-Limburg, neem zij deel in Kansrijke Start Noord- en Midden-Limburg en zit zij regelmatig aan tafel bij zorgprofessionals, gemeenten en verzekeraars.

Landelijke Coalitielid worden, en daarmee ambassadeur van het belang van de eerste 1.000 dagen worden, geeft Linda een boost naar een volgende stap in haar missie. Al voor de geboorte werken aan stoppen met roken, brengt enorm veel winst. Het draagt bij aan een kansrijke start van een kind en heeft impact op de gezondheid en welzijn in de rest van het leven. En in toekomstige generaties. Voor de doktersassistent ziet Linda veel aanknopingspunten om het gesprek aan te gaan over stoppen-met-roken. Doktersassistenten zijn poortwachters in de zorg, professionals in triageren van de hulpvraag en een spil in samenwerking met en tussen diverse domeinen. Onlangs bleek uit webinar ‘de eerste 1000 dagen’, die zij mede organiseerde vanuit NVDA Regio Limburg, dat 93% van de deelnemers nog niet actief is met Kansrijke Start. Liefst 89% van de deelnemende doktersassistenten ziet hier wel een rol voor zichzelf in. Kortom, een prachtkans voor Linda om deze groep professionals meer te betrekken in de eerste 1000 dagen van een kind.

Heeft u contact met een zwangere die gevlucht is uit Oekraïne? Informeer haar over de mogelijkheid om gratis mee te doen aan online CenteringZwangerschap. In vijf online groepssessies met andere gevluchte zwangeren uit Oekraïne en een verloskundige en Oekraïense co-begeleider kan ze al haar vragen stellen en ervaringen delen. Ook leert ze hoe de Nederlandse geboortezorg werkt. In deze uitnodigingstekst (Nederlandse versie / Oekraïense versie) leest de zwangere hoe ze zich kan aanmelden. Ze wordt dan gebeld en ontvangt in eigen taal verdere uitleg. Deze zorg is uiteraard aanvullend op de gewone verloskundige zorg. Lees meer over dit aanbod

De kraamzorg kan een belangrijke rol spelen bij het aanbieden van centering-groepen in de regio. De groepen worden altijd aangeboden door twee vaste begeleiders: de verloskundige (of jeugdverpleegkundige) met vaak een kraamverzorgende als co. Voor het Kenniscentrum Kraamzorg, vaktijdschrift Kraamsupport en Stichting Centering vormde dit de aanleiding om een special te maken met praktijkervaringen. Professionals uit de kraamzorg en verloskundigen vertellen welke meerwaarde deze samenwerking heeft voor aanstaande ouders en voor henzelf. Karin Spoelstra, kraamzorgmanager van Naviva in de regio Zwolle: “CenteringZwangerschap is waardevol voor onze cliënten en het versterkt de samenwerking met de verloskundigen in onze regio.’’ Download de special hier

Ter gelegenheid van 10 jaar CenteringZorg in Nederland vertelt Annemiek van der Kraan, verloskundige, docent, onderwijskundig adviseur en centering-trainer van het eerste uur, wat haar zo aantrekt in deze geheel andere manier van zorg verlenen aan (aanstaande) ouders in de eerste 1000 dagen. Lees verder

‘Met andere ouders in gesprek over dilemma’s: “Fijn om te horen dat zij hetzelfde meemaken”’ Journaliste Nadine Folkers woonde in Harderwijk een CenteringOuderschap-groep bij. De reportage verscheen op 17 juni in het Nederlands Dagblad. Niet meer als ouder in je eentje voor de controle van je kind naar het consultatiebureau, maar in groepsverband bredere thema’s rondom de zorg en opvoeding bespreken; CenteringOuderschap is in opmars. In Harderwijk loopt het storm bij het Centrum voor Jeugd en Gezin. Binnenkort start daar de 23e groep. ‘Het is fijn om met andere ouders te kunnen sparren en te horen dat zij hetzelfde meemaken.’ Lees het volledige artikel hier 

Op 17 mei organiseerden CPZ een webinar over het thema samenwerken tussen de (eerstelijns) geboortezorg en de jeugdgezondheidszorg. CPZ bespraken wat werkt en wat niet werkt. Ze keken ook naar de rol van ouders en vooral naar wat ouders nu belangrijk vinden.

Tijdens het webinar sprak CPZ  met Maaike Boerema – Van der Heide en Lennart van Zellem over het rapport “Samenwerking tussen kraamzorg, eerstelijns verloskundigen en de jeugdgezondheidszorg”. Silke Boertien, promovendus Erasmus MC vertelde over het Complete-onderzoek. Deze studie (Connecting Obstetric, Maternity, Pediatric and Preventive chiLd hEalTthcarE) beoogt de continuïteit en kwaliteit van zorg tijdens en na de zwangerschap te verbeteren door de samenwerking tussen verschillende partijen die betrokken zijn bij zorg voor het kind en de ouders te versterken.Met de onderzoekers keek CPZ naar bevorderende en belemmerende punten in de samenwerking. U kunt het webinar hier terugkijken.

13 september   Webinar Zorgpadentool key-users

27 september   Themasessie Monitoring samenwerking

12 oktober       Symposium vanuit Kansrijke Ontmoetingen gericht op de zorg professionals